BPH (Benign Prostat Hiperplazisi)
Öncelikle prostatı bir hastalık olarak tanımlamak yanlıştır. Prostat tüm erkeklerde anne karnından itibaren var olan göz, kulak, karaciğer gibi bir organdır. Erkekte meninin sıvı kısmını yapımından sorumludur.
Prostatın bulunduğu konum ve yapısı itibarı ile büyüme ister iltihap, ister kanser isterse de yaşla beklenen normal büyüme olsun şikayetler hep benzer şekilde gelişir.

Benign Prostat Hiperplazisi’de Şikayetler Nelerdir?

Prostat hastalıklarında genellikle karşımıza çıkan şikayetler;

• Sık idrara çıkma
• Yavaş hızda idrar yapma
• İdrar yapmada zorlanma
• İdrarın çatal olması
• İdrar yaparken yanma
• İdrar yaptıktan sonra mesaneyi tam boşaltamama hissi
• Gece idrara kalkma olarak sayılabilir.

Benign Prostat Hiperplazisi nasıl teşhis edilir?

Prostat büyümesi: benign büyüme, iltihap, kanser nedeniyle oluşabilir. Ayrımın yapılması için bazı tetkik ve muayeneler vardır.
Hastaların tümüne, yaşları ne olursa olsun makattan prostat muayenesi ilk basamak olarak yapılması gereken muayene yöntemidir.
Bundan sonra tam idrar tahlili ve PSA (prostat spesifik antijen) adı verilen kan tahlili ile, hastanın üre ve kreatinin değerlerinin ölçülmesi gerekir. PSA kan tahlili kanser için tek belirleyici olmasa da kanser taramasında yardımcı olan önemli bir ön testtir. Eğer hastanın yaşı 70 in üzerinde ise ve muayenesi normal ise bu test de istenmeyebilir.

Prostatın büyüklüğü ultrasonografi ile değerlendirilebilir.

Yine, hastalar için son derece zahmetsiz olarak, işeme hızının üroflowmetri adı verilen bir bilgisayarlı ölçüm sistemi ile ölçülmesi prostata bağlı tıkanıklığın derecesi konusunda bilgi verir.
Muayenesinde, PSA ölçümlerinde ve/veya her ikisinde birden bir bozukluk olan hastalarda hangi tip büyümenin olduğunun ayırt edilmesinde tüm dünyada kabul edilen altın standart, prostattan özel aletlerle ultrasonografi eşliğinde biyopsi alınarak, örneğin patolojik olarak incelenmesidir. Bu işlemin deneyimli bir merkez tarafından yapılması hastalara uygulanacak tedavinin düzenlenmesinde büyük rol oynar.

Normal Prostat büyümesi (BPH) sı olan hastaların tedavisi nasıl yapılmaktadır?

Normal prostat büyümesi erkeklerde 50 yaş sonrasında vücutta meydana gelen hormonal değişiklikler sonucunda oluşur. İnsan yaşam kalitesini ciddi olarak etkileyebilecek bir sorundur. Büyüme sonucu yaşanan sorunlar kişiye özgü olarak ortaya çıktığından prostat büyümesinin tedavisi ne sadece doktorun ne de hastanın karar verebilecekleri bir durumdur. Burada hastaların şikayetlerinin iyi değerlendirilmesi son derece önemlidir.
Tedavi planlanmasında tüm dünyada yapılan çalışmaların bir örneği olarak ülkemizde de hasta şikayetlerinin daha bilimsel olarak anlaşılabilir hale gelmesi ve yaşam kalitesinin ne kadar etkilendiğinin değerlendirilmesi için standart soru formları kullanılır. Bunlardan en sık kullanılanı Uluslararası Prostat Semptom Skoru (IPSS) dir.
IPSS testi hasta tarafından doldurulur ve hastalığa bağlı şikayetlerin derecesini, şeklini doktora sayısal veri olarak verir. Elde edilen değerler az, orta, şiddetli olarak değerlendirilir. Hastanın yaşı, eşlik eden hastalıkları, kalp, tansiyon, şeker hastalığı gibi, hastanın yaşam şekli ve beklentileri değerlendirilerek tedavi seçenekleri hastalara iyi ve kötü yanları ile anlatılır ve doktor-hasta etkileşimi ile tedaviye birlikte karar verilir.

Prostat büyümesi nasıl ameliyat edilir?

Prostat ameliyatları iki ana başlık altında yapılmaktadır; açık ve kapalı ameliyatlar. Açık prostat ameliyatları günümüzde BPH için daha az kullanılan ameliyat teknikleridir; bu ameliyat tekniği ekseriya büyük prostatı olan hastalarda tercih edilmektedir. Bunun nedeni hastada yara izi bırakması, sondalı kalma süresinin daha uzun olması ve daha fazla yan etki oluşturmakta olmasıdır.

Kapalı prostat ameliyatları

(TUR)
Kapalı prostat ameliyatları kendi içinde değişik şekillerde gerçekleştirilebilmektedir. En başta tüm dünyada yıllardır kabul edilmiş olan TUR (transüretral rezeksiyon) yöntemi gelir. Burada hasta anestezi aldıktan sonra idrar borusundan bir endoskop ile girilir, tıkanıklık yapan prostat dokusu kesilerek küçük parçalar halinde dışarı çıkarılır. Bu yöntemde hastalar açık ameliyata göre çok daha erken dönemde sondadan kurtulurken daha rahat kendini toparlayabilmektedir.

Prostatın Buharlaştırılması

Yine endoskopik olarak idrar borusundan girilerek yapılan bir başka teknik ise prostatın buharlaştırılmasıdır. Burada prostat içerisine odaklanmış yüksek enerji verilerek çoğunluğu su olan prostat dokularının buharlaşması sağlanır. Buharlaştırma ameliyatları 1990’lardan itibaren değişik aletler ve enerji kaynakları kullanılarak gerçekleştirilmektedir.

BPH ve BPH ameliyatları ile cinselliğin ilişkisi nedir?

BPH şikayetlerinin cinsel hayatı genel olarak kötüleştirdiği birçok çalışma ile kanıtlanmıştır. BPH nedeni ile ilaç tedavisi alan ve şikayetleri azalan hastaların cinsel yaşamlarında da iyileşme olduğu görülmektedir. Cinsel hayatı aktif olarak devam eden erkeklerde ilaç tedavisi öncelikli olmalıdır. Ancak hastaların ürolojik takiplerinin düzenli bir şekilde yapılması da son derece önemlidir.
Ameliyat sonrası için, hastalara mutlaka cinsellik ile ilgili bilgi verilmelidir. Sonuç olarak prostat erkeklerdeki seks bezlerinden birisidir ve yapılan her türlü müdahalenin cinsel işlevler ile ilgili sorun çıkartma ihtimali vardır. Kayıplar sadece ereksiyon kaybı olarak değil boşalma bozuklukları olarak da ortaya çıkabilir.
Hastalar, boşalma hissi olmasına karşın meninin gelmemesi, kanlı meni gelmesi gibi sorunlarla da karşılaşılabilir. Bunların hastalara detaylı olarak anlatılması ve nedenlerinin açıklanması gerekir.

BPH (Benign Prostat Hiperplazisi) Belirtileri

Prostat büyürken idrar yolunu tıkayarak idrar akışını engellemeye baslar. Tıkanıklığın derecesine bağlı olarak hastalarda idrar yapmayla ilgili bazı şikayetler görülür.Prostat büyümesinin belirtileri şunlardır:

• İdrar akım şiddetinin azalması,
• İdrarı başlatmakta güçlük yaşanması,
• İdrar yaparken kesinti olması,
• İdrarı tam boşaltamama hissi,
• Sık sık idrara çıkma hissi,
• Ani sıkışma atakları,
• İdrar kaçırma,
• İdrarda çatallanma ve gece idrara çıkma.

Benign Prostat Hiperplazisi (Prostat Büyümesi) Tedavi Yöntemleri

Prostat büyümesi durumunda genellikle mesane tam olarak boşaltılamadığından içeride kalan idrar, tekrarlayan enfeksiyonlara ve böbrek fonksiyonlarında kalıcı bozulmaya yol açabilmektedir.

Aynı zamanda prostat büyümesi sebebiyle görülen şikayetler, hastaların hayat kalitesini oldukça düşürmektedir. “Prostat büyümesi tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.”

Prostat büyümesinde (BPH) ilaç tedavisine yanıt vermeyen, ilaç tedavisine başlangıçta yanıt veren anca zamanla ilacın yetersiz hale geldiği ve yan etkileri sebebiyle ilaç kullanamayan hastalara prostat ameliyatıyla tedavi uygulanabilir.

Ayrıca prostat büyümesine bağlı olarak; mesanesinde taşı olan, idrar yolundan tekrarlayan kanamaları olan, sık idrar yolu iltihabı geçiren ve idrarını hiç boşaltamayan hastalarda da prostat ameliyatı ile tedavi planlanmalıdır.

Prostat ameliyatı yöntemi belirlemede hastanın yaşı, kullandığı ilaçlar, ek hastalıkları ve prostat büyüklüğü dikkate alınır.Prostat büyümesi tedavisinde kullanılan yöntemleri şunlardır

• Medikal (İlaçla) Tedavi
• Prostat Ameliyatı
• Klasik Cerrahi Yöntemler
• Lazerli Cerrahi Yöntemler

Prostat büyümesinin tedavisinde prostat ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçların, her ilaç kullanımında olduğu bazı yan etkileri vardır. Bunun yanı sıra ilaç tedavisine başlanan hastaların bir kısmında ilerleyen dönemde ilaç tedavisinin yetersiz kalması sebebiyle prostat ameliyatı gerektiği gösterilmiştir

Prostat Ameliyatı

• Klasik cerrahi (TUR-P ve Açık Prostatektomi)
• Lazerli prostat ameliyatı (Greenlight lazer ve Holmium Lazer – HOLEP gibi) şeklinde uygulanabilir.

Açık Prostatektomi 

Prostat büyüklüğü 100 gr. ve üzeri olan hastalarda ise açık prostat ameliyatı uygulanabilmektedir. Bu ameliyatta hastanın cilt ve cilt altı dokularıyla birlikte idrar torbası da açılır ve parmak yardımıyla prostat çıkarılır.

Bu ameliyat esnasında kanama oranları oldukça yüksek olduğundan sıklıkla kan desteği gerekebilmektedir. İşlem sonrası hastanın en az 1 hafta sondalı kalması gerekmektedir. Ayrıca hastanede kalış süresi diğer yöntemlere göre daha uzundur.

Ürolojide lazerin kullanılmaya başlaması ile birlikte prostat cerrahisinde de lazer kullanılarak cerrahi operasyonlar yapılmaya başlanmıştır.

Prostat Büyümesi (BPH)’nin Cerrahi Tedavisinde Kullanılan Lazerli Yöntemler Nelerdir?

Prostat cerrahisinde lazer yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu yöntemler Greenlight lazer, fotoselektif prostat vaporizasyonu (PVP); Thulium lazer ile prostat enükleasyonu (ThuLEP), thulium lazer ile prostat rezeksiyonu (TmLRP), diode lazer ile prostat enekülasyonu (DiLEP), diode lazer ile prostat vaporizasyonu (DiLVP), holmium lazer ile prostat rezeksiyonu (HoLRP) ve holmium lazer ile prostat enükleasyonu (HoLEP)’dir.

GreenLight Ameliyatları Nasıl Yapılır?

GreenLight ameliyatında prostat dokusu lazer enerjisiyle buharlaştırılır. Prostat dokusu buharlaşarak yok edildiğinden hastadan genellikle patolojik örnek alınamaz.

HoLEP Nedir?

HoLEP, idrar kanalından girilip holmium lazer kullanılarak gerçekleştirilen bir prostat ameliyatı yöntemidir. Bu yöntem kapalı olarak gerçekleştirilmesine rağmen açık prostat ameliyatına benzer bir metotla prostatın tamamı alınır. Ameliyat sırasında spinal anestezi yeterli olmaktadır.

HoLEP Ameliyatları Nasıl Yapılır?

HoLEP yöntemi “Elektrik enerjisi ile yakma” yerine “lazer ile ayırma” prensibiyle yapılır. Bu yöntem kapalı olarak gerçekleştirilmesine rağmen açık prostat ameliyatına benzer bir metotla prostatın tamamı alınır. Ameliyat sırasında spinal anestezi yeterli olmaktadır. Prostat dokusu tam olarak çıkarıldığından hastalığın yineleme riski çok düşüktür.

HoLEP Ameliyatı İçin Hangi Hastalar Uygundur?

Prostat hastalığına cerrahi tedavi düşünülen bütün hastalar HoLEP için uygun aday sayılabilirler. Bu yöntem prostat boyutundan bağımsızdır yani tüm prostat boyutlarında uygulanabilir.

”Elektrik enerjisi ile yakma” yerine “lazer ile ayırma” prensibiyle yapıldığı için sondası çekilen hasta idrar yaparken yanma hissi (disüri) yaşamaz.

Düşük kanama riski, kısa hastanede yatış süresi ve hızlı iyileşme süreci gibi özellikleriyle hastalar 24 saat gibi kısa bir sürede hastalar sondalarından kurtulur ve normal hayatlarına hızlı dönüş yapabilirler.

Sağlıklı dokuya etkisi 0.4 mm’ den daha az olduğu için prostat kapsülü etrafından geçen ve cinsel fonksiyonları düzenleyen sinirlere hasar vermez. Bu sebepten hastalarda ameliyat sonrası sertleşme problemi beklenmez.

Ameliyatla çıkarılan dokularda yanma defekti oluşturmadığı için doku patologlar tarafından daha rahat incelenmekte ve olası kötü huylu oluşumların (malignite) gözden kaçma ihtimali azalmaktadır.

Prostat dokusu tam olarak çıkarıldığından hastalığın yineleme riski çok düşüktür.

Prostatın İlaçla Tedavisi 

Prostat büyümesi tedavisinde kullanılan bazı prostat ilaçları mevcuttur:

Alfa reseptör blokörleri, 5- alfa-redüktaz inhibitörleri ve fosfodiesteraz-5 inhibitörleri BPH tedavisinde kullanılan prostat ilaçlarıdır. Farklı etki mekanizmalarına sahip olan bu ilaçlar bazen bir arada da (kombine) kullanılabilir. Fakat her ilaç kullanımda olduğu gibi prostat büyümesinin ilaç tedavisinde kullanılan bu ilaçların da bazı yan etkileri mevcuttur.

Prostat ilaçları sıklıkla tansiyon düşüklüğü, halsizlik ve meni gelişinin azalması (retrograd ejekülasyon) gibi şikayetlere sebep olur. Ayrıca ilaç tedavisine başlanan hastaların bir kısmında ilerleyen dönemde prostat ameliyatı gerektiği gösterilmiştir.